სამედიცინო მომსახურებაზე ინფორმირებული თანხმობა და პაციენტები
საკვანძო სიტყვები:
ინფორმირებული თანხმობა, პაციენტების ინფორმირებულობა, ქირურგიული მკურნალობა, სამედიცინო ეთიკაანოტაცია
ინფორმირებული თანხმობა გულისხმობს პაციენტის ან მისი ნათესავის, ან კანონიერი წარმომადგენლის თანხმობას პაციენტისათვის საჭირო სამედიცინო ჩარევის ჩატარებაზე, მისი ჯანმრთელობისა და სიცოცხლისათვის ამ ჩარევასთან დაკავშირებული რისკის განმარტების შემდეგ. ეს მნიშვნელოვანია არა მხოლოდ ეთიკურად და იურიდიულად, არამედ ზრუნვის ეფექტურობისთვისაც. კვლევები ადასტურებს, რომ ხშირ შემთხვევაში პაციენტებს არ აქვთ ჩასატარებელი სამედიცინო მომსახურების შესახებ სათანადო ინფორმაცია. შედეგად, ის მხოლოდ ფორმალურ ხასიათს ატარებს. კვლევის მიზანია საქართველოში პაციენტის ინფორმირებული თანხმობის შესახებ არსებული პრობლემების და მათი გადაწყვეტის გზების შესწავლა. რაოდენობრივი კვლევის ფარგლებში ჩატარდა ქირურგიული პაციენტების გამოკითხვა სტრუქტურირებული კითხვარის მეშვეობით. პაციენტთა 34%-მა (n=68) არ იცოდა, რა ქირურგიული ჩარევა განხორციელდა; 57%-მა (n=114) მიიღო საკმარისი ინფორმაცია დიაგნოზისა და მკურნალობის მეთოდების შესახებ; თუმცა, 26% (n=52) მხოლოდ ნაწილობრივ დაეთანხმება ამ დებულებას; პაციენტთა 62%-მა (n=124) იცოდა, რომ ოპერაცია სჭირდებოდა; 66% (n=132) იყო ადეკვატურად ინფორმირებული მკურნალობის ალტერნატიული გზების რისკებისა და სარგებელის შესახებ; 58% (n=116) იყო ინფორმირებული ოპერაციის დროს პოტენციური რისკების შესახებ. კვლევამ აჩვენა, რომ პაციენტები უნდა იყვნენ უკეთ ინფორმირებული მკურნალობის სხვადასხვა ვარიანტების, ქირურგიული ჩარევის საჭირო-ებების, ქირურგიული მკურნალობის ალტერნატიული გზების სარგებლიანობისა და რისკების შესახებ. პაციენტებისთვის ინფორმაციის გადაცემისას საჭიროა მეტი ყურადღების დათმობა მათი ინფორმირებულობის ასამაღლებლად. ექიმებმა უნდა მიაწოდონ ინფორმაცია პაციენტებს მათთვის გასაგებად. მიზანშეწონილია ტრენინგების ჩატარება სამედიცინო პერსონალთან, ვინც უშუალოდ პასუხისმგებელია პაციენტების ინფორმირებულობაზე.
წყაროები
ვერულავა, თ. ჯანდაცვის პოლიტიკა. თბილისი, 2023.
კონვენცია ადამიანის უფლებებისა და ბიომედიცინის შესახებ. საქართველოს საკანონმდებლო მაცნე. 2001
საქართველოს კანონი ჯანმრთელობის დაცვის შესახებ. საქართველოს საკანონმდებლო მაცნე. 1997.
საქართველოს კანონი „პაციენტის უფლებების შესახებ“, 2000 წლის 5 მაისი, მუხლი 4. საქართველოს საკანონმდებლო მაცნე. 2000.
Avci DK & Oner E. 2018. Examination of the knowledge, attitude and behaviours of pregnant women on screening tests made during pregnancy. East J Med; 23: 84–89.
Barnett, AT., Crandon, I., Lindo, JF. 2008. An assessment of the process of informed consent at the University Hospital of the West Indies. J Med Ethics; 34:344–347.
Chaisson, LH., Kass, NE., Chengeta, B. 2011. Repeated assessments of informed consent comprehension among HIV-infected participants of a three-year clinical trial in Botswana. PLoS One; 6: e22696.
Cotturri, G., Inglese, SA., Moro, G., et al. 2002. European charter of patients’ rights, basic document, Rome; 1–11.
Deger, M., Hot, I., Toprak, N. 1999. Cerrahi uygulamalarda hekimin tutumuna ait bir anket calismasi [A questionnaire study of attitudes of the physician in surgical applications]. In: Hatemi H, editor. Medikal etik [Medical ethics]. Istanbul: Tavasli Matbaasi. 113-130.
Demirel, B. 2005. Legal responsibilities of a physician. Gazi Med J; 16: 99–106.
Drevs, F. 2015. How patients choose hospitals: using the stereotypic content model to model trustworthiness, warmth and competence. Health Serv Manag Res 2013; 26: 95–101.
Farzandipour, M, Sheikhtaheri A and Sadeqi Jabali M. 2015. Perceived quality of informed refusal process: a crosssectional study from Iranian patients’ perspectives. Dev World Bioeth; 172–178.
Hoffman, GA., McLellan, J., Hoogendoorn, V, et al. 2018. Electroconvulsive therapy: the impact of a brief educational intervention on public knowledge and attitudes. Int Q Community Health Educ; 38: 129–136.
Indest, GF. 1997. Applying informed consent to the home health care industry. Home Health Care Manag Pract; 9: 17–30.
Kurt, E., Ucar, M., Atac, A. 2016. Quality of an informed consent prior to a surgical intervention? Experience of a teaching hospital. Pak J Med Sci; 32: 206–210.
Leclercq, WKG., Keulers, BJ., Scheltinga, MRM, et al. 2010. A review of surgical informed consent: past, present, and future. A quest to help patients make better decisions. World J Surg; 34: 1406–1415.
Manjavidze, I., Beriashvili, R., Zarnadze, I. 2009. Assessment of physicians awareness of patient’s rights in Georgia. Georgian Med News; 168: 89–91.
Mazur, DJ. 2003. Influence of the law on risk and informed consent. BMJ; 327: 731–734.
Ochieng, J., Ibingira, C., Buwembo, W, et al. 2014. Informed consent practices for surgical care at university teaching hospitals: a case in a low resource setting. BMC Med Ethics; 15: 40.
Royal College of Obstetricians and Gynaecologists. Obtaining valid consent. 1996. Clinical governance advice. London: Royal College of Obstetricians and Gynaecologists, 2015.
The Nuremberg code. 1947. BMJ; 313: 1448.
Teshome, M., Wolde, Z., Gedefaw, A, et al. 2018. Surgical informed consent in obstetric and gynecologic surgeries: experience from a comprehensive teaching hospital in Southern Ethiopia. BMC Med Ethics; 19: 38.
World Health Organization. 1994. A declaration on the promotion of patients’ rights in Europe. Amsterdam: European Consultation on the Rights of Patients.
Verulava, T. Dangadze. B. 2018. Health capital and economic growth: evidence from Georgia. Open Public Health J; 11: 401–406.
Verulava, T., Jorbenadze, R., Karimi, L, et al. 2018. Evaluation of patient satisfaction with cardiology services. Open Public Health J; 11: 201–208.
Verulava, T., Jorbenadze R., Surguladze, V. 2019. Patients’ informed consent to medical services in Georgia. Medico-Legal Journal; 87 (4): 188–192.
